Khí cụ chỉnh nha bao gồm nhiều loại nhưng 2 loại hình chính là khí cụ cố định và khí cụ tháo lắp. Dùng để hỗ trợ điều chỉnh vị trí của răng, nứu và tác động đến sự phát triển của xương hàm. Các khí cụ này tác động bằng cách đặt áp lực lên răng và hàm. Tùy vào từng trường hợp răng miệng cụ thể để lựa chọn khí cụ phù hợp.
>> Xem thêm các bài viết liên quan khác:
- Răng khôn bị sâu thì nên nhổ bỏ hay trám vào?
- Các phương pháp tẩy trắng răng
KHÍ CỤ CHỈNH NHA THÁO LẮP
Khí cụ này thường áp dụng cho trẻ từ 7 đến 12 tuổi. (đôi khi cũng có thể sử dụng cho người lớn với mức độ chỉnh nha đơn giản hoặc để làm hàm duy trì khi đã kết thúc quá trình chỉnh nha cố định)
Phương pháp chỉnh nha tháo lắp thường chỉ có tác dụng đa phần nghiêng răng là chủ yếu, di chuyển chân răng nhiều không đáng kể. Vì vậy, phương pháp này được áp dụng nhiều cho giai đoạn đầu hay còn gọi là giai đoạn tiền chỉnh nha hoặc cho những người lớn niềng răng đơn giản
Khí cụ được thiết kế sẵn theo tiêu chuẩn hoặc thiết kế riêng biệt theo mỗi mẫu hàm của cá nhân từng người, có tác dụng điều chỉnh lại một số chức năng của hàm, của răng, có thể ngăn ngừa những tật không tốt của trẻ gây hậu quả sang chấn khớp răng sau này (Ví dụ: tật đẩy lưỡi, tật đẩy hàm, thở miệng, tật mút ngón tay,...)
Khí cụ tháo lắp thường được áp dụng cho trẻ nhỏ đang trong thời kỳ răng hỗn hợp ( răng sữa đang được thay dần bằng răng vĩnh viễn người lớn – hàm đã có răng vĩnh viễn và còn cả răng sữa chưa tới tuổi thay).
Các loại khí cụ chỉnh nha tháo lắp gồm:
Bộ giữ khoảng tháo rời được
Loại thiết bị này được thiết kế bởi một nền nhựa acrylic, gắn vừa khít với khung hàm của trẻ, có hiệu quả tương tự như bộ giữ khoảng cố định. Bộ giữ khoảng này còn có những sợi dây thép phân nhánh ở giữa những kẽ răng để giữ khoảng cách giữa chúng.
Các khí cụ định vị hàm
Loại này còn được gọi là nẹp, nẹp này mang vào cả hàm trên và hàm dưới, giúp đình chỉnh hàm về vị trí mong muốn. Loại nẹp này còn được dùng cho những trường hợp bị chứng rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ). Có rất nhiều loại thiết kế cho nẹp.
Miếng chắn môi và má
Miếng chắn môi và má có công dụng đúng với tên gọi của nó. Được thiết kế để giữ cho môi và má khỏi răng. Các cơ môi và má có thể tạo áp lực lên răng, miếng chặn này giúp làm giảm các lực tác dụng từ môi và má.
>> Chi tiết về phương pháp tẩy trắng răng
Bộ giãn vòm miệng
Thiết bị dùng để làm rộng vùng vòm trên miệng. Là một tấm nhựa vừa với vòm trên. Với cách xiết chặt các mối nối vào vùng xương của vòm miệng sẽ tạo ra lực tác động vào tấm nhựa giúp duy trì và mở rộng vòm miệng. Có một số bộ được thiết kế ốc nong đẩy 2 chiều hoặc 3 chiều..vv, tùy vào kết cấu răng hàm của từng trẻ mà có các loại thiết kế khác nhau phù hợp.
Khí cụ chỉnh nha duy trì tháo rời được
Mang vào vòm dưới miệng, giúp cho răng tránh không bị nâng lên phía trước. Chúng còn được thay đổi, cải tiến và sử dụng để tránh việc mút ngón tay.
Khay chỉnh nha tháo lắp
Đây là một phương pháp thế mắc cài truyền thống, còn được gọi là niềng răng không mắc cài – Invisalign, khí cụ này thường được sử dụng cho lứa tuổi từ 13 đến ngoài 30 tuổi, thường chỉ dùng được cho những hàm chỉnh nha đơn giản, các răng lệch lạc, xoay trục không nhiều.
Invisalign được thiết kế theo từng giai đoạn chỉnh nha và được đánh số thứ tự để tiện cho việc sử dụng, loại khí cụ này ngày càng được nhiều Bác sĩ - Nha sĩ chỉnh nha tư vấn áp dụng cho khách hàng.
Với các ưu điểm mà khí cụ này mang lại, mặc dù là khí cụ tháo lắp nhưng máng niềng Invisalign có thể điều chỉnh các răng theo đúng quy trình và hiệu quả mà các khí cụ cố định làm được, ngoài tính thẩm mỹ cao, máng niềng trong suốt không có dây cung kim loại hay các bracket (mắc cài) vướng bận môi má.
Sử dụng Invisalign thì quá trình chỉnh nha khách hàng không có các biểu hiện đau nhức và khó chịu, phát âm tốt, người đối diện rất khó phát hiện thấy, rất tiện lợi cho việc sử dụng cho việc ăn, gỡ bỏ ra dễ dàng, vệ sinh hàm, chải răng và dùng chỉ nha khoa sạch sẽ nhanh chóng, hơi thở thơm mát không như những phương pháp chỉnh nha khác.
KHÍ CỤ CHỈNH NHA CỐ ĐỊNH
Áp dụng rộng rãi cho nhiều lứa tuổi, từ hàm đơn giản đến các hàm phức tạp, chỉnh nha cố định đem đến một kết quả nhanh hơn, hiệu quả hơn so với phương pháp chỉnh nha tháo lắp, chỉnh nha cố định cho phép răng có thể di chuyển được cả chân răng và thân răng đến một vị trí được xác định từ trước, cho phép di chuyển được cả những răng mọc ngầm, lạc chỗ, chính vì vậy chỉnh nha cố định là phương pháp vượt trội được nhiều Bác sĩ - Nha sĩ lựa chọn
Các dạng khí cụ chỉnh nha cố định bao gồm:
Khâu (Band)
Khâu, là một vòng kim loại được thiết kế theo tiêu chuẩn có sẵn được đúc trực tieepps trên mẫu hàm của khách, ôm khít lấy xung quanh thân răng (trừ mặt nhai). Band dùng để làm khí cụ giữ vững vị trí của răng, cũng là nơi giữ chặn cho dây ung, giữ các răng di chuyển ổn định trên dây dung. Loại này có thể được thiết kế cho răng hàm lớn hoặc hàm nhỏ, tùy vào cách chỉnh nha của Bác sĩ - Nha sĩ.
Mắc cài (Bracket)
Khí cụ chỉnh nha được gắn trực tiếp trên răng mặt ngoài hoặc mặt trong, được gia cố bằng kim loại, sứ hay nhựa, mỗi loại mắc cài đều được thiết kế có cánh và khe rãnh.
Dây cung
Là một dụng cụ được thiết kế sẵn theo các thông số chuẩn, làm bằng vật liệu thép không gỉ, có tính đàn hồi. Dây cung dùng để tạo lực di chuyển răng theo các định hướng của mắc cài. Dây cung có rất nhiều loại như: Dây cung thẳng, dây cung hình trứng, dây cung hình vuông, dây cung nhọn, dây cung tròn, dây cung hình chữ nhật.
Thun (ChunElastic Ligature), chỉ thép ( Ligature Wire)
Để gắn dây cung vào mắc cài, hoặc liên kết các răng sát khít lại với nhau, giữ ổn định một nhóm răng nào đó. Thun chỉnh nha cũng có rất nhiều loại: Thun tại chỗ, thun chuỗi, thun liên hàm, thun tách kẽ.
Khí cụ chỉnh nha giãn hàm – Transforce
Như tên gọi của khí cụ này, nó có tác dụng làm giãn xương hàm, tạo điều kiện cho răng có thêm khoảng trống để xoay, di chuyển.
Một số khí cụ bổ trợ khác
Khí cụ Forsus: Khí cụ điều chỉnh khớp cắn
Khí cụ chỉnh nha di chyển răng cối lớn – dây cung đi xa
Khí cụ chỉnh nha đánh lún răng và chỉnh cắn chéo
Một số khí cụ bộ trợ khác gắn ngoài mặt: (khí cụ: Head gear; Face mash) – có tắc dụng điều chỉnh lại sự cân bằng tăng trưởng của 2 hàm.
TG: MT
>> Xem thêm các bài viết liên quan khác:
- Răng khôn bị sâu thì nên nhổ bỏ hay trám vào?
- Các phương pháp tẩy trắng răng
KHÍ CỤ CHỈNH NHA THÁO LẮP
Khí cụ này thường áp dụng cho trẻ từ 7 đến 12 tuổi. (đôi khi cũng có thể sử dụng cho người lớn với mức độ chỉnh nha đơn giản hoặc để làm hàm duy trì khi đã kết thúc quá trình chỉnh nha cố định)
Phương pháp chỉnh nha tháo lắp thường chỉ có tác dụng đa phần nghiêng răng là chủ yếu, di chuyển chân răng nhiều không đáng kể. Vì vậy, phương pháp này được áp dụng nhiều cho giai đoạn đầu hay còn gọi là giai đoạn tiền chỉnh nha hoặc cho những người lớn niềng răng đơn giản
Khí cụ được thiết kế sẵn theo tiêu chuẩn hoặc thiết kế riêng biệt theo mỗi mẫu hàm của cá nhân từng người, có tác dụng điều chỉnh lại một số chức năng của hàm, của răng, có thể ngăn ngừa những tật không tốt của trẻ gây hậu quả sang chấn khớp răng sau này (Ví dụ: tật đẩy lưỡi, tật đẩy hàm, thở miệng, tật mút ngón tay,...)
Khí cụ tháo lắp thường được áp dụng cho trẻ nhỏ đang trong thời kỳ răng hỗn hợp ( răng sữa đang được thay dần bằng răng vĩnh viễn người lớn – hàm đã có răng vĩnh viễn và còn cả răng sữa chưa tới tuổi thay).
Các loại khí cụ chỉnh nha tháo lắp gồm:
Bộ giữ khoảng tháo rời được
Loại thiết bị này được thiết kế bởi một nền nhựa acrylic, gắn vừa khít với khung hàm của trẻ, có hiệu quả tương tự như bộ giữ khoảng cố định. Bộ giữ khoảng này còn có những sợi dây thép phân nhánh ở giữa những kẽ răng để giữ khoảng cách giữa chúng.
Các khí cụ định vị hàm
Loại này còn được gọi là nẹp, nẹp này mang vào cả hàm trên và hàm dưới, giúp đình chỉnh hàm về vị trí mong muốn. Loại nẹp này còn được dùng cho những trường hợp bị chứng rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ). Có rất nhiều loại thiết kế cho nẹp.
Miếng chắn môi và má
Miếng chắn môi và má có công dụng đúng với tên gọi của nó. Được thiết kế để giữ cho môi và má khỏi răng. Các cơ môi và má có thể tạo áp lực lên răng, miếng chặn này giúp làm giảm các lực tác dụng từ môi và má.
>> Chi tiết về phương pháp tẩy trắng răng
Bộ giãn vòm miệng
Thiết bị dùng để làm rộng vùng vòm trên miệng. Là một tấm nhựa vừa với vòm trên. Với cách xiết chặt các mối nối vào vùng xương của vòm miệng sẽ tạo ra lực tác động vào tấm nhựa giúp duy trì và mở rộng vòm miệng. Có một số bộ được thiết kế ốc nong đẩy 2 chiều hoặc 3 chiều..vv, tùy vào kết cấu răng hàm của từng trẻ mà có các loại thiết kế khác nhau phù hợp.
Khí cụ chỉnh nha duy trì tháo rời được
Mang vào vòm dưới miệng, giúp cho răng tránh không bị nâng lên phía trước. Chúng còn được thay đổi, cải tiến và sử dụng để tránh việc mút ngón tay.
Khay chỉnh nha tháo lắp
Đây là một phương pháp thế mắc cài truyền thống, còn được gọi là niềng răng không mắc cài – Invisalign, khí cụ này thường được sử dụng cho lứa tuổi từ 13 đến ngoài 30 tuổi, thường chỉ dùng được cho những hàm chỉnh nha đơn giản, các răng lệch lạc, xoay trục không nhiều.
Invisalign được thiết kế theo từng giai đoạn chỉnh nha và được đánh số thứ tự để tiện cho việc sử dụng, loại khí cụ này ngày càng được nhiều Bác sĩ - Nha sĩ chỉnh nha tư vấn áp dụng cho khách hàng.
Với các ưu điểm mà khí cụ này mang lại, mặc dù là khí cụ tháo lắp nhưng máng niềng Invisalign có thể điều chỉnh các răng theo đúng quy trình và hiệu quả mà các khí cụ cố định làm được, ngoài tính thẩm mỹ cao, máng niềng trong suốt không có dây cung kim loại hay các bracket (mắc cài) vướng bận môi má.
Sử dụng Invisalign thì quá trình chỉnh nha khách hàng không có các biểu hiện đau nhức và khó chịu, phát âm tốt, người đối diện rất khó phát hiện thấy, rất tiện lợi cho việc sử dụng cho việc ăn, gỡ bỏ ra dễ dàng, vệ sinh hàm, chải răng và dùng chỉ nha khoa sạch sẽ nhanh chóng, hơi thở thơm mát không như những phương pháp chỉnh nha khác.
KHÍ CỤ CHỈNH NHA CỐ ĐỊNH
Áp dụng rộng rãi cho nhiều lứa tuổi, từ hàm đơn giản đến các hàm phức tạp, chỉnh nha cố định đem đến một kết quả nhanh hơn, hiệu quả hơn so với phương pháp chỉnh nha tháo lắp, chỉnh nha cố định cho phép răng có thể di chuyển được cả chân răng và thân răng đến một vị trí được xác định từ trước, cho phép di chuyển được cả những răng mọc ngầm, lạc chỗ, chính vì vậy chỉnh nha cố định là phương pháp vượt trội được nhiều Bác sĩ - Nha sĩ lựa chọn
Các dạng khí cụ chỉnh nha cố định bao gồm:
Khâu (Band)
Khâu, là một vòng kim loại được thiết kế theo tiêu chuẩn có sẵn được đúc trực tieepps trên mẫu hàm của khách, ôm khít lấy xung quanh thân răng (trừ mặt nhai). Band dùng để làm khí cụ giữ vững vị trí của răng, cũng là nơi giữ chặn cho dây ung, giữ các răng di chuyển ổn định trên dây dung. Loại này có thể được thiết kế cho răng hàm lớn hoặc hàm nhỏ, tùy vào cách chỉnh nha của Bác sĩ - Nha sĩ.
Mắc cài (Bracket)
Dây cung
Là một dụng cụ được thiết kế sẵn theo các thông số chuẩn, làm bằng vật liệu thép không gỉ, có tính đàn hồi. Dây cung dùng để tạo lực di chuyển răng theo các định hướng của mắc cài. Dây cung có rất nhiều loại như: Dây cung thẳng, dây cung hình trứng, dây cung hình vuông, dây cung nhọn, dây cung tròn, dây cung hình chữ nhật.
Thun (ChunElastic Ligature), chỉ thép ( Ligature Wire)
Để gắn dây cung vào mắc cài, hoặc liên kết các răng sát khít lại với nhau, giữ ổn định một nhóm răng nào đó. Thun chỉnh nha cũng có rất nhiều loại: Thun tại chỗ, thun chuỗi, thun liên hàm, thun tách kẽ.
Khí cụ chỉnh nha giãn hàm – Transforce
Như tên gọi của khí cụ này, nó có tác dụng làm giãn xương hàm, tạo điều kiện cho răng có thêm khoảng trống để xoay, di chuyển.
Một số khí cụ bổ trợ khác
Khí cụ Forsus: Khí cụ điều chỉnh khớp cắn
Khí cụ chỉnh nha di chyển răng cối lớn – dây cung đi xa
Khí cụ chỉnh nha đánh lún răng và chỉnh cắn chéo
Một số khí cụ bộ trợ khác gắn ngoài mặt: (khí cụ: Head gear; Face mash) – có tắc dụng điều chỉnh lại sự cân bằng tăng trưởng của 2 hàm.
TG: MT
